اين كاهش شنوايي مي تواند به وسيله دارو، سر وصداي بلند و حتي پيري اتفاق بيفتد. اختلال عملكرد نورون ها به وسيله كاهش شنوايي مي تواند سبب فعاليت خود به خودي عصب هاي مغزي شود و اين حالت سبب مي شود عصب هاي شنوايي نتوانند به طور يكپارچه عمل كنند.
حال اين اختلال سبب مي شود عصب ها دائما به طور نامنظم تحريك خود به خودي بيش از حد شوند.
پيامد اين فعاليت نامنظم بيش از حد ايجاد وزوز گوش است.
در طول زمان اين فعاليت نامنظم پايدار مي شود ازاينرو بيمار دائما صداي وزوز را مي شنود. يافته هاي تصويربرداري از مغز فعاليت هاي پيوسته نامنظم را در قسمت شنوايي مغزنشان داده است.
به مرور زمان وزوز گوش در مناطق مركزي مغز كه مسئول كنترل توجه، احساسات و استرس هستند را درگير مي كند و سبب مي شود مركز احساسات بدن به اين صدا حساس شود. حال وزوز گوش بر روي سطح اضطراب و استرس بدن اثر مي گذارد و سبب مي شود در هر بيماري علائم متفاوتي همچون خستگي، اضطراب، افسردگي و غيره را نشان دهد.
اخيرا متخصصين و دانشمندان در آلمان راه حل هايي را معرفي كرده اند كه مي توان به وسيله آن همزماني عملكرد عصب گوش را بهبود بخشيد و به وسيله آن مي توان وزوز را كاهش و حتي حذف كرد.
در اين تحقيق از آكوستيك كوردينت به عنوان وسيله اي كه صداهاي تغيير يافته را توليد مي كند استفاده كردند و اين وسيله سبب مي شود همزماني از دست رفته عصب گوش بهتر شود.
حال منطقه از مغز كه فعاليت ان از حد نرمال بيشتر شده بود به حالت طبيعي باز مي گردد.
در اين وسيله از يك سري پردازش هاي پيچيده استفاده شده است كه سبب مي شود صدايي توليد شود كه اين صداها سبب مي شود عصب فعاليت همزماني بيشتري داشته باشد و اين همزماني بيشتر سبب كاهش وزوز مي شود.
سيگنال جديد سبب مي شود عصب ها سريعتر تحريك شوند و نورون ها با يكديگر ارتباطات گسترده ايي تشكيل مي دهند كه در نهايت اين تحريك گسترده به مغز مي رسد.
سيگنال ارائه شد به طور متناوب وقتي ارائه شود نورون هاي را در يك لحظه فعال مي كند و در يك لحظه غير فعال مي كند. اين الگوي سيگنال كه به زبان ساده يك در ميان ارائه مي شود سبب مي شود تحريك فعاليت اضافي نورون ها را كنترل كند و به مرور فعاليت بيش از حد آن را كاهش داد كه تكرار اين سيگنال سبب كاهش وزوز مي شود.
سيگنال هاي ويژه ارائه شده به وسيله دستگاه سبب تحريك مناطق مرتبط با وزوز در كورتكس شنوايي مغز مي شود.
اين سيگنال توسط سمعك هاي مخصوصي كه برنامه وزوز گوش دارند توليد و ارائه مي شود. با استفاده 4 الي 6 ساعت در روز از اين وسيله سبب مي شود شما از وزوز گوش رهايي يابيد.
شايد اين براي شما سوال باشد كه چونکه اين سيگنال دقيقا مناطق مورد هدف را تحريك مي كند؟
در هنگام ارزيابي وزوز دقيقا فركانسي كه وزوز گوش به آن شبيه است توسط متخصص شنوايي شناسي شناسايي مي شود و دستگاه با ارائه يك الگوريتم مشخص در نهايت فركانسي كه در مغز وزوز را ايجاد كرده است را به طور متناوب تحريك مي كند و سبب مي شود همزماني تحريك عصبي آن منطقه افزايش يابد كه با اين افزايش بايد شاهد كاهش و حذف وزوز باشيم.
نتايج تست هاي مغزي نشان داده است كه نحوه فعاليت عصبي بعد از تحريك تغيير يافته است كه اين تغيير تاييد كننده بهبود وزوز است.
12 هفته ارائه سيگنال نشان داد كه الگوي تحريك نامنظم امواج مغزي آلفا و گاما كاهش يافته است و نظم فعاليت عصبي مناطق ايجاد كننده وزوز بيشتر شده است.
حال با بهبود الگوي فعاليت منظم مغزي مناطقي از مغز كه در احساسات آگاهانه نقش دارد به علت ارتباط دو جانبه با هم تحريك مي شوند كه اين مناطق مرتبط با احساسات مغز خود بر كنترل وزوز نقش دارند و سبب حذف وزوز گوش مي شوند.
وزوز گوش درک صدایی است که در یک یا هردو گوش یا سر شنیده می شود. در حدود 15 تا 20 درصد از جمعیت از وزوز گوش رنج می برند. وزوز گوش یک بیماری نیست بلکه
علایمی از یک بیماری می باشد نظیر پیرگوشی(کم شنوایی وابسته به سن)، آسیب به گوش، صدای بلند و… .
علائم وزوز گوش:
- صدای زنگ
- صدای غرش
- صدای کلیک
- صدای وزوز
- صدای خش خش
همانطور که قبلا بیان شد صدای وزوز می تواند در یک گوش، دو گوش یا در سر شنیده شود. همچنین صدای وزوز در فرکانس ها و شدت های مختلف برای بیماران قابل شنیدن
می باشد. اما علائم وزوز گوش برای افراد متفاوت می باشد
برای مثال: در بعضی افراد وزوز گوش در طول شب بلندتر می شود (در طول شب به دلیل ساکت بودن محیط صدای وزوز گوش بلندتر شنیده می شود اما در طول روز اینگونه نیست.
به دلیل اینکه در طول روز، صداهای محیط سبب پوشش یا کاهش شدت وزوز می شوند و همچنین با انجام فعالیت های روزانه فرد تمرکز کمتری بر روی وزوز خود دارد)
در بعضی موارد وزوز گوش به حدی شدید می باشد که از تمرکز کردن فرد یا شنیدن صدای اطراف جلوگیری می کند.
وزوز گوش می تواند به طور مداوم(در تمام مدت) یا در بعضی از شرایط(در شرایط استرس زیاد، افزایش فشار عصبی و…) قابل شنیدن باشد. همچنین در موارد وزوز شدید، وزوز گوش به حدی زیاد می باشد که در فعالیت های روزانه، شغل و زندگی اختلال ایجاد می کند.
در حالیکه بیماران با وزوز ملایم، تجربه ای از شنیدن صدای خفیف یا ضعیف در گوش دارند که آزاردهندگی کمتری ایجاد می کند.
در بیشتر موارد در هنگام شروع وزوز گوش، وزوز به صورت ثابت قابل شنیدن نمی باشد و درواقع گاهی هست و گاهی شنیده نمی شود.
اما به مرور و عدم درمان یا کاهش عامل های ایجاد وزوز شدت وزمان قابل شنیدن وزوز گوش افزایش می یابد.
انواع وزوز گوش:
به طور کلی دو نوع وزوز گوش وجود دارد:
- وزوز سابجکتیو:
در این نوع از وزوز گوش، تنها فرد دارای وزوز می تواند آن را بشنود. اکثر وزوز های گوش از نوع وزوز سابجکتیو می باشند. از علت های ایجاد این نوع وزوز (وزوز سابجکتیو) می
توان به اختلال در گوش خارجی، میانی و گوش داخلی، درگیری اعصاب شنوایی یا مسیرهای شنوایی(کم شنوایی) و… اشاره کرد.
- وزوز ابجکتیو:
در این نوع از وزوز گوش علاوه بر شنیدن صدای وزوز توسط بیمار، با نزدیک شدن به گوش بیمار برای دیگران نیز قابل شنیدن می باشد. تعداد کمی از افراد از این نوع وزوز گوش
رنج می برند.عامل های ایجاد این نوع از وزوز با وزوز سابجکتیو متفاوت می باشد و شامل مشکلات عروقی شدید، انقباض ماهیچه های گوش میانی و.. می باشد.
علت ایجاد وزوز گوش:
توجه داشته باشید که بسیاری از عامل های ایجاد وزوز گوش هنوز کشف نشده اند.
در اینجا چندین عامل خطر که در ایجاد وزوز گوش نقش دارند توضیح داده می شود: افزایش سن، در معرض قرارگیری صدای بلند، افزایش فشار خون، بیماری منییر و… .
- کم شنوایی:
کم شنوایی یکی از مهمترین عامل ایجاد وزوز گوش می باشد. کم شنوایی می تواند به واسطه افزایش سن، مصرف دارو، ضربه شدید، بیماری های مختلف، در معرض صدای بلند، عفونت شدید گوش و… ایجاد می شود.
با استفاده از تست های شنوایی نظیر ادیومتری می توان میزان دقیق کم شنوایی را در فرکانس های مختلف شنوایی مشخص کرد.
- سن:
در حدود سن 60 سالگی، حساسیت شنوایی شروع به ضعیف شدن یا بدتر شدن می شود. به این نوع از کم شنوایی، کم شنوایی وابسته به سن یا پیرگوشی گفته می شود که می تواند با وزوز گوش همراه باشد.
در پیرگوشی کم شنوایی به صورت دوطرفه(درگیری هر دو گوش) و آسیب در فرکانس های بالا به یک میزان اتفاق می افتد.
در این حالت به مرور با ضعیف شدن سیستم شنوایی و عصبی فرد صدا را می شنود اما درک نمی کند. استفاده از سمعک در موارد کم شنوایی بهترین گزینه می باشد.
در صورت عدم استفاده از سمعک، مغز با افزایش فعالیت خود که جبران مرکزی نامیده می شود سعی در بهبود درک شنوایی شود.
در پی افزایش فعالیت مغز مشکلات دیگری نظیر وزوز گوش برای فرد ایجاد می شود. به همین دلیل ارزیابی شنوایی در افراد بالای 60 سال هر سال یکبار و برای افراد زیر 60 سال هر سه سال یکبار پیشنهاد می شود.
- در معرض قرارگیری صدای بلند:
در معرض قرار گرفتن با صدای بلند نظیر نویزهای شغلی، صدای انفجار، استفاده از هندزفری و… از علل های ایجاد وزوز گوش می باشند.
صداهای بلند سبب آسیب به سلول های مویی در حلزون و ایجاد کم شنوایی می شوند.
علاوه بر این اگر فرد در محیط های نویزی مشغول به کار نباشد با گوش دادن به موسیقی بلند، کنسرت ها و هدفون نیز در ایجاد کم شنوایی و وزوز گوش نقش دارند.
در صورتی که فرد در مدت زمان کوتاهی در معرض صداهای بلند باشد دچار کم شنوایی موقت می شود.
اما اگر فرد بدون استراحت شنوایی و بیشتر از 8 ساعت در معرض صداهای بلند باشد کم شنوایی ایجاد شده دائمی می باشد.
کم شنوایی که به واسطه در معرض قرارگیری با صدای بلند ایجاد می شود NIHL نامیده می شود. در اکثر موارد کم شنوایی در فرکانس های بالا بخصوص فرکانس 4 و 6 کیلوهرتز
می باشد. در این حالت فرد از وجود کم شنوایی بی خبر است و به مرور و با درمعرض قرارگیری بیشتر با صدای بلند کم شنوایی در فرکانس های بیشتری ایجاد می شود.
همچنین در بررسی های انجام شده در صورتی که کم شنوایی در فرکانس 4 کیلو هرتز وجود داشته باشد احتمال ایجاد وزوز گوش در فرکانس 4 کیلو و 6 کیلو هرتز بیشتر می باشد.
به همین دلیل برای افرادی که در محیط های شلوغ و بلند مشغول به کار می باشند هر سال تست شنوایی انجام می گیرد تا از بروز مشکلاتی نظیر وزوز گوش جلوگیری شود.
استفاده از هدفون، قالب های ضدصوت و محافظ های گوش برای افراد در محیط های پرسروصدا پیشنهاد می شود.
- عادت های ناسالم:
طبق بررسی های انجام شده استفاده از الکل، سیگار کشیدن، خوردن غذاهای فست فود و… می تواند در ایجاد وزوز یا افزایش آن نقش مهمی داشته باشد.
- بیماری های معمول:
کم خونی، آلرژی، فشار خون بالا، مشکلات قلبی عروقی، دیابت، مشکلات تیروئیدی و تمام مشکلات درمانی می تواند منجر به وزوز گوش شوند.
از طرف دیگر این بیماری ها با درمان دارویی کنترل می شوند که خود در بدتر شدن وزوز گوش نقش دارند. به طور مثال استفاده از آسپیرین که استفاده از ان در مورادی ضروری می باشد اما سبب ایجاد وزوز موقت می شود(با قطع آسپیرین وزوز گوش نیز قطع می شود اما به دلیل مشکلات دیگر نمی توان آسپیرین را قطع کرد)
(شنیدن وزوز ضربان دار یا پالسی که به عنوان وزوز ضربانی شناخته می شود ابتدا باید توسط پزشک متخصص گوش حلق و بینی بررسی شود).
- بیماری منییر:
بیماری منییر به طور مستقیم با وزوز گوش ارتباط ندارد اما افراد با بیماری منییر وزوز گوش را تجربه کرده اند. بیماری منییر، اختلال در گوش داخلی می باشد که سبب افزایش مایع حلزون گوش و شروع علائم بیماری می شود.
معمولا تنها در یک گوش دیده می شود اما به مرور می تواند گوش دیگر نیز درگیر شود. این بیماری دارای انواع مختلف می باشد و هر کدام دارای دو یا چند مورد از علایم این بیماری می باشند.
به طور کلی بیماری منییر دارای 4 ویژگی بارز می باشد: کم شنوایی در فرکانس پایین، سرگیجه، احساس پری در گوش و در انتها وزوز فرکانس پایین می باشد. در این بیماری برای کنترل علائم به بیماران توضیه می شود که استرس خود را کاهش دهند و از مصرف کافئین و نمک(سدیم) خودداری کنند.
بیماری منییر جنبه ارثی نیز دارد و در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود. در شروع این بیماری فرد شاید تنها دارای یکی از علائم بیماری باشد به طور مثال تنها وزوز گوش.
همچنین در زمان عود بیماری منییر علائم این بیماری شدیدتر می شود.
به دلیل اینکه در هر زمانی احتمال ایجاد سرگیجه وجود دارد برای کسانی که از این بیماری رنج می برند رانندگی بسیار خطرناک می باشد.
به گفته بیماران دارای وزوز زمانی که فرد در معرض استرس شدید شغلی، مصرف غذاهای فست فود، مصرف نمک، استفاده از الکل و سیگار قرار می گرفت احتمال ایجاد این بیماری نیز افزایش می یافت.
برای افرادی که این بیماری در مراحل اولیه می باشد احتمال کنترل و کاهش علائم بسیار بیشتر می باشد. پس مراجعه به متخصص گوش حلق بینی در شروع بیماری منییر و استفاده از ویتامین ب در کنترل این بیماری مفید می باشد.
- مسدود شدن یا انسداد کانال گوش:
بسته شدن کانال گوش به واسطه جرم گوش، عفونت گوش و… می تواند در ایجاد وزوز گوش نقش داشته باشند.
- تومورهای شنوایی:
از علائم اولیه تومورها وزوز گوش و کم شنوایی در فرکانس های بالا می باشد
- مصرف دارو:
استفاده از آسپیرین، بعضی از آنتی بیوتیک ها، ضد تورم ها، داروهای بیهوشی و داروهای ضدافسردگی در ایجاد وزوز گوش نقش دارند.
- بیماری اتواسکلروزیس:
بیماری که ناشی از سخت شدن بخشی از استخوان گوش میانی می باشد.
- مشکلات گردنی یا فک:
سندرم مفصل تمپرومندیبولار
- ضربه شدید به سر یا گردن:
شکستگی های طولی و عرضی به واسطه ضربه های شدید
جلوگیری از ایجاد وزوز گوش
در بسیاری از موارد، وزوز گوش ناشی از عاملی است که نمی توان از آن جلوگیری کرد. با این حال بعضی احتباط ها می تواند از ایجاد بعضی از وزوزها مناسب باشد:
- استفاده از محافظ گوش:
در طول زمان، در معرض قرارگیری با صداهای بلند می تواند سبب آسیب به سلول های مویی و عصب شنوایی شود که به دنبال آن کم شنوایی و وزوز گوش ایجاد می شود. اگر در
این موارد و هنگام مواجهه با صداهای بلند از محافظ های گوش استفاده کنید از بروز این گونه از وزوز ها جلوگیری می کنید.
- کاهش صدای موزیک:
استفاده طولانی مدت از موزیک تقویت شده یا با صدای بلند بدون هیچ گونه محافظ در ایجاد وزوز گوش نقش مهمی دارد. برای مثال موسیقی در کنسرت ها، آهنگسازان، افرادی
که در کنار بلندگوها قرار می گیرند و … .
- مراقبت از سلامت قلبی عروقی:
انجام ورزش و خوردن غذاهای مناسب می تواند در سلامت سیستم عروقی و وزوزهای ناشی از آن کمک کننده باشد.
- ارزیابی شنوایی سالانه:
اهمیت به سیستم شنوایی بخصوص در نوزدان و کودکان از ارزش بالایی برخوردار است. همچنین افراد بالای 60 سال یا افراد در محیط های نویزی و صدای بلند باید هر سال مورد
ارزیابی شنوایی قرار گیرند. در ارزیابی شنوایی توسط ادیومتری آستانه دقیق شنوایی در فرکانس های مختلف شنوایی بدست می آید. در صورت بروز کم شنوایی و بررسی سابقه
شنوایی فرد می توان از تغییر مکان شغلی، کاهش مدت زمان مواجهه با صدای بلند، استفاده از سمعک، استفاده از ویتامین های محافظ شنوایی و … استفاده کرد.
درمان وزوز گوش
قبل از شروع درمان وزوز گوش نیاز به انجام چندین تست جهت شناسایی و یا رد چندین عامل ایجاد وزوز می باشد.
- تست شنوایی:
انجام تست شنوایی در داخل اتاقک ضدصوت و قرارگیری هدفون بر روی گوش انجام می شود. در این تست فرکانس های مختلف با شدت های متفاوت جهت تعیین آستانه
شنوایی برای بیمار ارسال می شود.بعد از انجام تست شنوایی، در صورتی که میزان شنوایی فرد از محدوده نرمال خارج باشد یعنی بیشتر از 25 دسی بل باشد(شنوایی نرمال بین
صفر تا25 دسی بل می باشد) به منزله کم شنوایی می باشد.همچنین می توان کم شنوایی را براساس شدت به درجات مختلفی از ملایم تا عمیق تقسیم بندی کرد. این تست به
شناسایی یا رد بعضی از عامل های ایجاد وزوز گوش کمک می کند. بخاطر داشته باشید گاهی وزوز گوش با شنوایی در محدوده نرمال نیز ایجاد می شود.
- حرکات:
بررسی حرکات چشم، فک، گردن توسط متخصص انجام می شود. اگر وزوز گوش در این حالت ها تغییر کند یا بدتر شود، ممکن است به اختلالات مرتبط با آن و درمان وزوز گوش کمک کند.
- عکس برداری:
بسته به علت ایجاد وزوز گوش، ممکن است نیاز به انجام MRI و CT باشد.
- همچنین بررسی صدای وزوز گوش در شناسایی عامل وزوز گوش کمک کننده است به طور مثال:
- وزوز فرکانس پایین:
- شرایطی که سبب ایجاد وزوز با فرکانس پایین می شود بیماری منییر است.
همانطور که قبلا گفته شد بیماری منییر دارای 4 علائم بارز می باشد: وزوز فرکانس پایین، کم شنوایی در فرکانس پایین، احساس پری و سرگیجه می باشد.
در بعضی موارد وزوز گوش تنها زمانی که حملات سرگیجه رخ می دهد قابل شنیدن می باشد.
- وزوز فرکانس بالا:
در معرض قرارگیری با صدای بلند یا انفجار می تواند سبب ایجاد وزوز گوش با فرکانس بالا شود(در این حالت ممکن است بعد از چندین ساعت وزوز گوش برطرف شود).
اما در صورت ایجاد کم شنوایی، وزوز گوش نیز دائمی می باشد.از دیگر موارد ایجاد وزوز با فرکانس بالا می توان به کم شنوایی ناشی از سن، مصرف دارو و همچنین تومورهای
عصب شنوایی اشاره کرد.
- صدای کلیک:
انقباض ماهیچه ها گوش میانی می تواند سبب تولید صدای انفجار در گوش شود. در این حالت وزوز گوش چندین ثانیه تا چندین دقیقه طول می کشد. تاریخچه گیری دقیق از
بیمار در مورد صدای وزوز گوش، مدت زمان وزوز، عامل های تشدید وزوز، ممتد یا غیرممتد و… در شناسایی و درمان بهتر وزوز گوش بسیار کمک کننده می باشد.
- درمان وزوز گوش:
اگر وزوز گوش بعد از درمان های پزشکی باقی ماند در نتیجه استفاده از دستگاههای پوشاننده جهت کاهش یا حذف وزوز گوش باید انجام شود.
- سمعک
سمعک های با برنامه وزوز گوش در سال های اخیر حجم عمده ایی از بیماران با مشکل وزوز را حل نموده است.
مکانیزم سمعک های دارای برنامه وزوز به دو صورت می باشد:
- استفاده از موسیقی یا صدا های آرامش بخش مثل صدای امواج دریا
- استفاد از صداهای مدیوله شده
در سمعک های که موسیقی یا امواج دریا استفاده می کنند باعث می شود که ذهن بیمار از وزوز دور شود و به خاطر جذابیت نوع صدا نوعی ریلکسیشن ذهنی رخ می دهد که
ماحصل آن ایجاد حس آرامش و کاهش و حتی حذف شدت وزوز می باشد.
در سمعک های پیشرفته تر از صدای مدیوله شده استفاده می شود. در این نوع سمعک. صدا به نوعی ساخته شده است که سبب می شود که حجم وسیعی از مغز بیمار درگیر
شود. که ما حصل آن درگیری و مشغول شدن عصب های مغزی است و سبب حذف وزوز گوش می شود.سمعک هایی که از صداهای مدیوله استفاده می کنند از تن مدیوله
فرکانس پایین وفرکانس بالا استفاده می کنند که به علت ذات این صداها مناطق بسیار زیادی را از مغز درگیر می کند و این تحریک پذیری بالا در نهایت سبب مهار وزوز می شود.
طبق گزارشات کمپانی های سازنده سمعک معمولا میزان کار آمدی این دو برنامه در یک حد می باشد و تنها اندکی صدای مدیوله شده کارآمدی بهتری در حذف وزوز داشته است.
در یک مطالعه میزان کارآمدی سمعک در مهار وزوز۹۵% اعلام شده است.
بیماران با وزوز گوش باید بدانند اگر مدت زمان زیادی از وزوز گوش آنها گذشته باشد باید بدانند وزوز گوش آنها به مرور و در طی یک بازه زمانی ۳ الی ۶ ماهه حذف می شود.
میزان موفقیت در مهار وزوز گوش بستگی به چند فاکتور دارد:
- فرکانس وزوز گوش
- بلندی وزوز گوش
- عامل ایجاد وزوز گوش
- میزان تاثیر گذاری وزوز در سایر جنبه های زندگی
- روحیه فرد و میزان سلامت روانپزشکی بیمار
- همکاری بیمار با متخصص
مثال: مثلا اگر بیماری با وزوز گوش مراجعه کند که ۱۰ سال از بروز ان گذشته است و فرد اختلال وسواس دارد و عامل وزوز گوش مشکل عصبی ناشی از کم شنوایی باشد بدون شک
درمان وزوز زمان بر خواهد بود.ولی باید بدانید در هنگام استفاده از از این سمعک ها در همان لحظه حجم زیادی از بلندی وزوز کاهش می یابد ولی برای حذف کامل آن باید صبور
باشید زیرا دیر اقام کرده اید و اثر وزوز بر مغز براحتی قابل بر طرف شدن نیست. اما اگر بیمار شما چند ماهی است که به علت تصادف دچار وزوز گوش شده است و بیمار فردی
جوان و ورزشکار است و از نظر روانی کاملا سالم است این بیمار به احتمال خیلی بالایی در همان لحظه فعال کردن سمعک مخصوص درمان وزوز گوش وزوزش متوقف می شود.