واژه “ویروس کرونا” از کلمه لاتین “corona” یا کلمه یونانی “κορώνη” به معنی تاج یا هاله گرفته شدهاست. این واژه به مشخصه ظاهری ویریونها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده میشود، اشاره دارد که حاشیهای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است.
ساختار ویروس کرونا نیز دارای یک ژنوم آرانای معمولی است.افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماریهای قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروسها هستند. معمولاً شدت سرماخوردگی که ویروس کرونا عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروسها که پس از راینو ویروسها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی میشوند. اگرچه کرونا ویروسها بیشتر در حیوانات دیده میشوند، اما هفت نوع از آنها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. تشخیص اینکه علت بیماری ویروس کرونا باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروسها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو میکنند.
خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شدهاست. این ویروس برای انتقال آسانتر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سختتری شود.
ویروس کرونا (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها هستند که برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شدهاند. آنها موجب بروز بیماریهایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات میگردند و از ویژگی ظاهری آنها زوائد تاج مانند بر روی سطوح دیواره ویروسها میباشد. برخی از ویروس کرونا باعث علائم مشابه سرماخوردگی در انسان میشوند که عموما خطر زیادی ندارند. از جمله اینها میتوان به دو نوع ابتدایی کشف شده به دو نام HCoV-229E و HCoV-OC43، نسل جدید ویروس کرونا به نام HCoV-NL63 در سال 2004، و گونه جدیدتری به نام HCoV-HKU1 در سال ۲۰۰۵ در هنگ کنگ را اشاره کرد.
نوشتارهای اصلی: بیماری سارس و ویروس کرونا سارس
یک گونه شدیدتر این ویروس که تصور میشود از خفاش ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس با نام علمی SARS-CoV موجب سندرم حاد و شدید تنفسی در میان مبتلایان شد.
نوشتارهای اصلی: سندروم تنفسی خاورمیانه و ویروس کرونا مرس
گونه ای جدیدتر از این ویروس در سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید. این مرد چند روز قبل از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر که او نیز در گذشت. کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاه Health protection agency’s در Colindale لندن به تأیید رسید. شیوع این کروناویروس به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome coronavirus) شناخته شدهاست که به اختصار MERS-CoV خوانده میشود. این ویروس موجب مرگ ۸۵۸ نفر در خاورمیانه شد.
نوشتارهای اصلی: شیوع ویروس کرونا ووهان، کرونای جدید و گاهشمار شیوع ویروس کرونا ووهان ۲۰–۲۰۱۹
در نهایت، در دسامبر ۲۰۱۹ نیز، در شهر ووهان چین جدیدترین گونه از ویروس کرونا به نام 2019-nCoV با همهگیری در انسان شیوع پیدا کرد.که تاکنون جان دست کم 1500 نفر را گرفتهاست. با عبور تعداد قربانیان ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان جهانی بهداشت برای بیماری ناشی آن نام رسمی انتخاب کرده است – کووید ۱۹ (۱۹-COVID) که اشارهای دارد به “کرونا”، “ویروس”، “بیماری” و سال ۲۰۱۹. [۱۳]این نوع کرونا ویروس قبل از این همهگیری در انسان دیده نشده بود. ابتلای بیش از 42000 نفر به این ویروس در دنیا تأیید شده که از جمله در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا، سنگاپور، نپال، ویتنام، اندونزی، آلمان، روسیه، فیجی، فرانسه، ترکیه و آمریکا می باشد.
علایم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلودرد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار میکردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار دادهاست.
شیوع این ویروس موجب ایجاد بحرانی جهانی و بهداشتی شد. اکثر کشورهای دنیا مسافرانی که این اواخر به چین سفر داشتن را مورد ارزیابی یا قرنطینه انجام داده و برخی پروازهای دنیا به چین لغو شدهاند.
مثلاً منشأ ویروسهای کرونا که در گذشته همهگیر شده بود، در حیوانات بود. ویروس سارس اول در خفاش شروع شد و بعد به گربههای ولگرد منتقل شد و بعد هم به انسان رسید. از سال ۲۰۱۴ تا کنون که ویروس مرس در خاورمیانه موجب مرگ ۸۵۸ نفر از ۲۴۹۴ بیمار مبتلا شد، از شتر به انسان رسیده بود. آخرین نوع آن، طبق تحقیقات پژوهشگران، خفاش است. البته ممکن است جانوران دیگری هم در شیوع نقشی داشته باشند.
با توجه به نوع ویروس کرونا، علائم میتواند از نشانه های سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفههای چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگانهای حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر میکند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شدهاست که این مورد میتواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.
بسته به نوع ویروس کرونا، روشهای انتقال آن متفاوت است. در برخی از موارد روشهای انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ دادهاست که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بودهاند مانند افرادی که در بیمارستانها با بیماران در ارتباط هستند. هنوز مشخص نیست که این بیماری نخستین بار از طریق جانوران به انسان منتقل شدهاست یا از طریق سطوح آلوده به ویروس.
دانشمندان توانسته اند برای انواع مختلف ویروس کرونا، کمی پس از شیوع آنها، درمان هایی پیدا کنند. در مورد نوع مرس، گروهی از دانشمندان به رهبری «ادوارد تریبالا» از دانشگاه گوتنبرگ سوئد و «ولکر تیل» از دانشگاه برن آلمان مادهای به نام «K22» کشف کردند که به نظر میرسد توانایی این ویروسها را برای گسترش در انسانها مسدود میکند. «K22» تکثیر کروناویروس را در سلولهای پوششی دستگاه تنفسی انسان مهار میکند. «K22» در مقابله با ویروس های کرونا بیضرری که در انسان علائم سرماخوردگی ایجاد میکنند و ویروس های کرونا عامل بیماری سارس و مرس مؤثر است. ویروسها برای تولیدمثل باید غشای سلولهای انسانی جداگانهای در اختیار بگیرند تا در آن نوعی پایه نگهدارنده درست کنند و ماشین تولید ویروس خود را در آن مستقر کنند و ماده «K22» این روند را غیرممکن میکند.
منبع : ویکی پدیا