نوار گوش یا ادیوگرام چیست؟

تفسیر نوار گوش – چگونه یک ادیوگرام را بخوانیم؟

در طول ارزیابی شنوایی یک فرد، متخصص این عمل، صداهای مختلف با فرکانس‌های گوناگون را دائماً منتشر می‌کند. نخست روی نمودار برحسب فرکانس و شدت آن، آهسته‌ترین صدایی که انسان قادر است در یک فرکانس بشنود، نشانه‌گذاری می‌شود که به این صوت، آستانه شنوایی نیز می‌گوییم. در وهله نخست باید بگوییم که در بالای ادیوگرام یا همان نوار گوش، اطلاعات بیمار و تاریخ ارزیابی و مدل دستگاه به نگارش در می‌آید. این فرم دو محور متعامد X  و Y دارد. محور عمودی بیانگر شدت است و محور افقی نشان‌دهنده بسامدهای ارزیابی است. در برخی موارد این دو محور جابه‌جا ترسیم می‌شوند (یعنی در این حالت محور افقی نشان‌دهنده شدت است و محور قائم بیانگر بسامد ارزیابی خواهد بود.) اما آنچه که متداول است،‌ به این ترتیب است. در مورد شدت صورت یا شدت اکوستیکی باید بگوییم که واحد اندازه‌گیری این کمیت، دسی‌بل است. اندازه این شدت از منفی ده تا مثبت ۱۲ دسی‌بل متغیر است. واحد اندازه‌گیری بسامد یا فرکانس هم هرتز است. با ادیومتر بسامدهای ۲۵۰-۵۰۰-۱۰۰۰-۲۰۰۰-۴۰۰۰ و ۸۰۰۰ هرتز ارزیابی می‌شوند. در حالت کلی دو راه انتقال صدا در ارزیابی شنوایی‌سنجی واکاوی می‌شوند؛ این دو روش استخوانی و هوایی هستند.

در مورد مفهوم دسی‌بل اگر بخواهید بیشتر بدانید. در واقع دسی‌بل بیانگر میزان بلندی صدا است. هرچه صوت بلندتر باشد، عدد دسی‌بل بیشتر است. در جدول زیر، میزان شنوایی بر حسب واحد دسی‌بل مشخص شده است.
میزان کم شنوایی     دسی‌بل
نرمال: اگر آستانه شنوایی زیر ۲۰ دسی‌بل باشد شنوایی انسان در محدوده نرمال قرار گرفته است.     20
ملایم: اگر آستانه شنوایی انسان بین ۲۶ تا ۴۰ دسی‌بل باشد.     26 تا 40
متوسط: اگر آستانه شنوایی انسان بین ۴۱ تا ۵۵ دسی‌بل باشد.     41 تا 55
متوسط تا شدید: اگر آستانه شنوایی انسان بین ۵۶ تا ۷۰ باشد.     56 تا 70
شدید: اگر آستانه شنوایی انسان بین ۷۰ تا ۹۰ دسی‌بل باشد.     70 تا 90
عمیق: اگر آستانه شنوایی انسان بیش از ۹۰ دسی‌بل باشد.     90

راه هوایی، مسیر مجرای شنوایی خارجی و پرده گوش و در انتها گوش میانی و رسیدن به گوش داخلی است. برای ارزیابی راه هوایی، یک هدفون روی گوش قرار می‌گیرد و سیگنال صوتی به گوش ارسال می‌شود. راه هوایی را با نماد اختصاری  ACنشان می‌دهند.
راه استخوانی مربوط به جمجمه و استخوان ماستویید است. ارزیابی راه استخوانی با کمک یک وسیله به نام بن ویبراتور انجام می‌شود. این وسیله روی استخوان ماستویید پشت گوش گذاشته می‌شود. راه استخوانی را با نماد اختصاری  BCنشان می‌دهند.
با توجه به اطلاعات ذکرشده در بالا، تفسیر نوار گوش نباید کار سخت و پیچیده‌ای باشد. باتوجه به این اطلاعات ذکرشده می‌توانید به نوع کم شنوایی خود پی ببرید. انواع کم شنوایی در زیر توضیح داده شده است:

کم شنوایی انتقالی (CHL)

در کم شنوایی انتقالی اختلاف بین آستانه‌های راه هوایی (AC) و آستانه‌های راه استخوانی (BC) در حدود ۱۵ دسی‌بل است. با این وجود آستانه‌های راه استخوانی و هوایی هر دو در محدوده نرمال قرار گرفته‌اند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که بین این دو راه، گپ وجود دارد. این نوع کم شنوایی به دلیل شکل‌گیری اختلال در گوش خارجی و میانی به وجود می‌آید.

کم شنوایی حسی عصبی (SNHL)

کم شنوایی حسی عصبی به دلیل شکل‌گیری اختلال در عملکرد حلزون و عصب هشتم به وجود می‌آید. افرادی که به نوع کم شنوایی مبتلا می‌شوند؛ در واقع هر دو آستانه راه هوایی و راه استخوانی‌شان در محدوده غیرنرمال قرار می‌گیرد ولی در این وضعیت اختلاف زیادی بین دو آستانه‌های این دو راه وجود ندارد. اگر دقیق‌تر بخواهیم بیان کنیم اختلاف بین آستانه‌های راه هوایی و راه استخوانی کمتر از ۱۰ دسی‌بل است.

کم شنوایی آمیخته (MHL)

کم شنوایی آمیخته تلفیقی از کم شنوای انتقالی و کم شنوایی حسی عصبی است. یعنی در واقع نوار گوش افراد مبتلا به این عارضه هر دو مشکل را نشان می‌دهد. آستانه‌های راه هوایی و راه استخوانی دارای گپ هستند و بین آن‌ها اختلاف وجود دارد و اینکه هر دو در محدوده غیرنرمال قرار گرفته‌اند.
انواع نوار گوش کودکان و بزرگسالان
انواع نوار گوش بزرگسالان

نتایج تست‌های شنوایی بزرگ‌سالان به صورت ادیوگرام گزارش می‌شود. دو تست بسیار مرسوم وجود دارد که در زیر هر دو مورد را به طور کامل توضیح داده‌ایم:‌

۱ – تست شنوایی با تون خالص

در این تست فرد بزرگسال به یک اتاقک اکویستیک وارد می‌شود و به او یک هدفون مخصوص داده می‌شود. ادیولوژیست در هر گوش او اصواتی با فرکانس و بلندی مشخص پخش می‌کند. پس از پخش هر صدا فرد از طریق فشار دادن یک دکمه در درون اتاقک مشخص می‌کند که صدا را شنیده یا نشنیده است. (هر بار که صدایی شنید می‌بایست دکمه را فشار بدهد) پس از آن ادیولوژیست تعیین می‌کند که فرد به چه نوع بیماری شنوایی‌ای دچار شده است و اگر از اختلال کم شنوایی رنج می‌برد این افت شنوایی در حدود چند دسی‌بل است.

۲ – تست شنوایی abr یا نوار گوش abr

این تست شنوایی برای کسانی که درکی از کم شنوایی خود ندارند، مناسب‌تر است. در تست ABR از سه الکترود استفاده می‌شود که یکی را به پیشانی وصل می‌کنند و یکی دیگر را به محل بین ابروها وصل می‌کنند و همچنین الکترود سوم را به پشت گوش وصل می‌کنند. این الکترودها امواج مغزی عصبی و ساقه مغز را ردیابی می‌کنند. این تست بسیار دقیق و کامل است و درد آسیب‌زدگی هم ندارد.
انواع نوار گوش کودکان

در روزهای تولد نوزدان غربال‌گری‌های شنوایی‌سنجی برای آن‌ها انجام می‌شود و در صورتی که نیاز به تست شنوایی باشد به والدین آن‌ها گزارش داده می‌شود. این تست‌های شنوایی غربالگری دو نوع دارند:‌ تست OAE و تست AABR.

۱ – تست تمپانومتری

تست تمپانومتری میزان کم شنوایی را تعیین نمی‌کند ولی به کمک آن می‌توان نوع کم شنوایی را تشخیص داد. تست تمپانومتری کمک می‌کند که اطلاعات مفیدی در مورد پرده گوش و یا پارگی آن و … حاصل شود. در این تست یک لوله در گوش گذاشته می‌شود. برای انجام تست تمپانومتری می‌توانید به مراکز ادیولوژی مراجعه کنید.

۲ – تست OAE

این تست با سرعت زیاد انجام می‌گیرد و بسیار حساس است و همچنین مخصوص نوزدان سه روزه (پس از گذشت سه روز از تولد) است. گاهی به دلیل وجود مایع در گوش این ارزیابی در این سن صورت نمی‌گیرد و پس از دو هفته می‌توان برای این تست یا تست ABR اقدام کرد. در تست OAE پاسخ سلول‌های مویی خارجی حلزون ثبت می‌گردد.

۳ – تست ABR

تست ABR یک تست بسیار دقیق است که به کمک آن می‌توان میزان کاهش شنوایی گوش را تعیین کرد. نوار گوش ABR بهترین گزینه برای شنوایی سنجی نوزادان و کودکانی است که همکاری نمی‌کنند و یا در ارزیابی‌های غربالگری رد شده‌اند. به مانند روش به کار برده شده برای بزرگسالان‌، این روش بدون درد و آسیب‌زدگی است و در این حالت نیز از سه الکترود استفاده می‌شود که یکی را به پیشانی وصل می‌کنند و یکی دیگر را به محل بین ابروها و الکترود سوم را به پشت گوش وصل می‌کنند.
این الکترودها امواج مغزی عصبی و ساقه مغز را ردیابی می‌کنند. در حقیقت تست ABR پاسخ مغز به اصوات شنیداری را ارزیابی می‌کند. در صورتی که فرزند شما کمتر از ۶ ماه سن دارد باید در حالت چرت زدن این تست از او گرفته شود. در غیر این صورت یعنی اگر فرزندتان ۷ سال یا بیشتر سن دارد می‌توان  این تست را در حالت بیداری و آرام و دراز کشیده انجام داد.

علامت‌های ادیوگرام چه مفهومی دارند؟
برخی از علائم اختصاری در قسمت‌های قبلی گفته شده است و توضیحات کامل‌تر در این قسمت قرار گرفته است.
آستانه‌های گوش راست با رنگ قرمز و آستانه‌های گوش چپ با رنگ آبی نمایش داده می‌شود. برای آستانه‌های راه هوایی گوش راست علامت دایره قرمز و برای آستانه‌های راه هوایی گوش چپ علامت ضربدر آبی قرار گرفته می‌شود. آستانه‌های راه استخوانی گوش راست را با < که به سمت راست است و آستانه‌های راه استخوانی گوش چپ را با > که به سمت چپ است، نشان داده می‌شود. همچنین همانطور که گفته شد راه هوایی را با نماد اختصاری AC نشان می‌دهند و راه استخوانی را با نماد اختصاری BC نشان می‌دهند.