علائم همراه با سرگیجه

ممکن است بیماران همراه با سرگیجه علائم دیگری از قبیل تهوع، استفراغ، عرق کردن، کاهش میزان شنوایی، وزوز گوش، احساس کیپی در گوش، درد گوش، حساسیت نسبت به صداهای محیطی، حساسیت به نور، تاری دید و یا دوبینی هم داشته باشند که باید آزمونهای لازم برای تعیین علت اصلی ایجاد کننده این موارد صورت گیرد.

 علل ایجاد کننده سرگیجه

سرگیجه معمولا در اثر ایجاد اختلال در عملکرد گوش داخلی ایجاد می شود. رایج ترین علل ایجاد کننده سرگیجه عبارتند از:

سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPPV): ایجاد این اختلال به دلیل معلق شدن ذرات کربنات کلسیم در مجاری گوش داخلی است. در بیماران مبتلا به این اختلال در اثر حرکت سر (غلت زدن در رختخواب، خم شدن، نگاه کردن به بالا و …) سرگیجه های چرخشی با مدت زمان کوتاه ایجاد میگردد. این اختلال معمولا در اثر ضربه به سر ایجاد می شود اما بدون وجود دلیل مشخص و با افزایش سن هم ممکن است اتفاق بیفتد.
بیماری منییر: اختلال در عملکرد گوش داخلی که به دلیل افزایش فشار مایع آندولنفاتیک است. سرگیجه های دوره ای، وزوز گوش، احساس کیپی در گوش و افت شنوایی در اثر این اختلال ایجاد میگردد.
نوریت وستیبولار یا لابیرنتیت: نوعی اختلال در گوش داخلی که معمولا در اثر عفونتهای ویروسی اتفاق می افتد. عفونت، منجر به ایجاد التهاب در اطراف عصب تعادلی می شود و در اثر آن تعادل بدن مختل میگردد.

علل دیگری هم ممکن است با میزان کمتر در ایجاد اختلات تعادلی موثر باشند:

ضربه به سر یا گردن
اختلال در عملکرد مغز در اثر تومور یا سکته
استفاده از داروهای خاصی که به سیستم تعادل آسیب میزنند.
میگرن

 ارزیابی سیستم تعادلی:

ارزیابی بیماران مبتلا به سرگیجه با گرفتن شرح حال دقیق بیمار، انجام آزمونهای بالینی و انجام تستهای بررسی سیستم تعادلی صورت میگیرد.انجام آزمونهای تعادلی برای تعیین علت اصلی ایجاد کننده سرگیجه است. زیرا تعیین علت ایجاد کننده سرگیجه نقش موثری در مدیریت بیماری دارد و انتخاب درمان مناسب برای بیماری بر اساس نتایج آزمونهای تعادلی انجام میگردد.

انواع آزمونهای تعادلی:

VNG(Videonystagmography ): از این آزمون برای بررسی عملکرد گوش داخلی استفاده می شود. اساس این آزمون بررسی عملکرد رفلکس دهلیزی چشمی است. این آزمون از بخش های مختلفی تشکیل شده است  و در بخش های مختلف آن با استفاده از یک عینک مخصوص، عملکرد گوش داخلی و ساختارهای مرکزی مرتبط با آن بررسی می شود و در بسیاری از موارد بر اساس نتایج آن می توان علت اصلی ایجاد کننده سرگیجه را مشخص نمود.

 ECoG (Electrocochleography): این آزمون به بررسی پتانسیل الکتریکی تولید شده در گوش داخلی و عصب شنوایی در پاسخ به یک محرک صوتی می پردازد. در این آزمون فشار مایع آندولنفاتیک گوش داخلی ارزیابی می شود و در تشخیص بیماری منییر اهمیت زیادی دارد. همچنین پایش عملکرد عصب شنوایی در طول عمل جراحی بوسیله این آزمون صورت میگیرد.

 VEMP (Vestibular evoked myogenic potential): این آزمون یک بررسی نوروفیزیولوژیک برای تعیین عملکرد ارگانهای اتولیتی (اتریکول و ساکول) گوش داخلی است. این آزمون مکمل آزمونهای VNG و ECoG است و در تشخیص اختلالات گوش داخلی می تواند کمک کننده باشد.
شرکت سمعک در کرج
 

درمان:

درمان سرگیجه وابسته به علت ایجاد کننده آن است. در برخی از بیماران سرگیجه بدون درمان خاصی از بین میرود که علت آن قدرت عادت پذیری مغز برای کاهش میزان سرگیجه است. در صورت عدم ایجاد بهبود خود به خودی، یکی از  درمانهای زیر متناسب با  علت ایجاد کننده بیماری توصیه می شود:
دارودرمانی دربهبود  اختلالات درگیرکننده سیستم تعادلی اهمیت زیادی دارد. داروهای موثر بر اختلالات تعادلی، احساس سرگیجه و سایر علائم همراه با آن را کنترل می کنند و در بازیابی وضعیت تعادلی فرد نقش موثری دارند. درمان دارویی توسط متخصصین گوش، حلق و بینی انجام می شود.

 توانبخشی تعادلی:آزمون سرگیجه و تعادل
پس از ایجاد اختلال در سیستم تعادلی، تغییراتی در عملکرد رفلکس های کنترل کننده حرکات چشم در حین حرکت سر و همچنین رفلکس های کنترل کننده حرکات بدن ایجاد می شود. این تغییرات منجر به ایجاد دوبینی در حین حرکات سر و همچنین اختلال در راه رفتن می شود. این علائم می تواند بوسیله تمرینات ورزشی طراحی شده برای تسریع در سرعت جبران مرکزی، با سرعت بیشتری بهبود یابد. تغییر پذیری در سیستم عصبی مرکزی منجر به جبران اختلال ایجاد شده می شود. فرآیند جبران اختلال در نتیجه ی فرآیندهای فعال نورونی و شیمیایی در مخچه و ساقه مغز رخ می دهد. جهت تسریع این فرآیند، توانبخشی تعادلی توصیه می شود. توانبخشی تعادلی یک برنامه مدون با هدف تسریع بازیابی توانایی سیستم تعادلی است. یکی از اهداف مهم این برنامه کمک به بیمار برای غلبه بر ترس ناشی از سرگیجه ی ایجاد شده در فعالیت هاست.این تمرینات مکررا سیستم عصبی مرکزی را در معرض حرکات چشم، سر و بدن قرار می دهند و منجر به بهبود سرگیجه می شود.

توانبخشی سرگیجه وضعیتی خوش خیم:
با توجه به شیوع بالای این نوع سرگیجه نسبت به سایر اختلالات تعادلی، درمان این اختلال از اهمیت به سزایی برخوردار است. پس از تشخیص این اختلال توسط درمانگر، مانورهای درمانی مربوطه انجام می شود و سرگیجه تا حدود زیادی بهبود می یابد.