روش اول مشاهده بينايي است: در اين روش توسط هدلايت و با تابش نور متخصص لوزه را مشاهده مي کند اما در نوزادان کوچک و کودکاني که همکاري نمي کنند اين روش اصلا کارايي ندارد. روش اندوسکوپي بيني بيشتر براي کودکان بالاي 8 سال مناسب است.
روش دوم استفاده از سي تي اسکن است: در اين روش کودک با داروي خواب اور بيهوش مي شود و از لوزه و سر و گردن او عکس گرفته مي شود. مزيت اين روش ارزيابي دقيق سايز لوزه و تاثير آن بر اندام هاي مجاور است اما عيب آن تابش اشعه خطرناک بر بدن نوزاد و کودک است.
روش سوم انجام تست تمپانومتري است. در اين روش به طور دقيق ميزان فشار لوزه بر شيپور استاش بررسي مي شود. مزيت اين روش هزينه پايين و دقت بالاي آن است. همچنين کودک لازم نيست با داروي خواب آور تست شود. اين تست در کلينيک هاي شنوايي سنجي انجام مي شود.
لوزه چگونه بر سيستم شنوايي اثر مي گذارد؟ همانطور که گفته شد لوزه ها در پشت حلق قرار دارند و شيپور استاش که وظيفه هواگيري در گوش را برعهده دارد در کنار لوزه قرار گرفته است. حال زماني که ميکروب ها وارد بدن شوند لوزه ها بلافاصله وارد عمل مي شوند و ميکروب ها را جذب مي کنند و نمي گذارند اين ميکروب ها وارد سيستم تنفسي و گوارشي نوزاد شوند. حال خود چون ميکروب ها را جذب مي کنند ملتهب مي شوند و اين التهاب سبب افزايش سايز انها مي شود. در نتيجه لوله شپپور استاش در ابتداي حلق کم کم تنگ مي شود و هواگيري گوش مختل مي شود که اين مختل شدن هواگيري سبب افزايش فشار گوش مي شود. حال اگر درمان صورت نگيرد لوله استاش به حدي تنگ مي شود که در نهايت بسته مي شود. و اين حالت سبب مي شود که گوش مياني نتواند هوايي از حلق دريافت کند. در اين مرحله ترشحات گوش در درون گوش محبوس مي شود و نمي تواند از طريق لوله استاش به داخل حلق بريزد که اين حالت سبب مي شود پشت پرده گوش آب جمع شود.این موضوع در افراد مختلف ممکن است درجات مختلف کم شنوايي ايجاد کند. معمولا کم شنواي ايجاد شده بين 10 الي 25 درصد مي تواند برسد.کودکان در اين مرحله درد گوش ندارند فقط علائم زير را نشان مي دهند:
مرتبا تکرار مي کنند که چي گفتيد؟ يا اشتباها سوالات شما را جواب مي دهند و يا صداي تلويزيون را زياد مي کنند.
در اين مرحله بد اخلاق مي شوند و تب دارند و غذا کم مي خورند.
در اين مرحله خواب کافي ندارند و زود زود از خواب بيدار مي شوند.
کودک شما از طريق دماغ نمي تواند نفس بکشد و در خواب خرخر مي کند.
کودک شما نمي تواند به طور طبيعي غذا بخورد زيرا لوزه ها بزرگ شده اند و اين سبب مي شود هنگام قورت دادن غذا گيرنده هاي حلق کودک تحريک شود و سبب مي شود کودک به کرار سرفه کند و حتي غذا را نتواند قورت دهد. همچنين امکان بالا اوردن و حالت تهوع بشدت افزايش مي يابد.
علاوه بر این چون لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را مسدود مي کند، ترشحات بینی زياد مي شود.
یکي از علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدای آنها تودماغی میشود.
به علت افت شنوايي در بعضي کودکان لکنت ايجاد مي شود.
اگر عفونت گوش حاصله از لوزه سوم در يک گوش ايجاد شود کودک مي تواند دچار سرگيجه و عدم تعادل شود. در اين حالت کودک نمي تواند راه برود و مي افتد.
ترشحاات قهوه ايي و تيره کانال گوش افزايش پيدا مي کند.
اگر مايع پشت پرده گوش زياد شود مي تواند پرده گوش را پاره کند و چرک و عفونت از گوش خارج شود.
اگر کودک شما اين علائم را داشت سريعا به کلينيک شنوايي مراجعه کنيد.حال اگر کودک درمان شود تمامي مشکلات پيش آمده در مدت 2 هفته الي 4 هفته برطرف مي شود و کودک شما سلامت خود را باز مي يابد.درمان دارويي و پزشکي لوزه سوم چگونه است؟در درمان لوزه سوم اگر فقط مشکل افزايش فشار گوش باشد بهترين دارو استفاده از داروهاي ضدالتهاب است. اما اگر پشت پرده گوش مايع جمع شده باشد علاوه بر داروي ضد التهاب داروي چرک خشک کن هم بايد تجويز شود.اما تنها استفاده از دارو ملاک درمان نيست و لازم است موارد زير دقيقا رعايت شود:
کودک بايد کاملا ايزوله شود و با افراد سرما خورده ارتباط نداشته باشد
کودک نبايد به استخر برود
باد سرد نبايد به طور مستقيم به سر و گردن کودک برخورد کند. مثلا سوار موتور نشود يا زير باد مستقيم کولر نخوابد
ترجيحا در هفته اول کودک حمام نرود
سر و گردن کودک گرم نگه داشته شود
به کودک غذاي گرم و سير داغ داده شود
نوزاد/ کودک در حالت دراز کش غذا يا شير نخورد
کودک به طور منظم داروها را مصرف نمايد.
در کودکان بزرگتر بادکنک باد کنند يا دماغ خود را بگيرند و هوا را به داخل گوش وارد کنند. اين کار سبب مي شود شيپور استاش با فشار باز شود و گوش مياني اين فرصت را پيدا مي کند که هوا گيري کند.
از بخور سر در اتاق خواب کودک استفاده کنيد.
از خوردن غذاهايي که آلرژي کودک را تشديد مي کنند اجتناب شود.
توجه: بعد از دوره درمان انجام تست مجدد تمپانومتري الزامي است. اگرکودک التهاب مزمن لوزه داشته باشد چه اتفاقي مي افتد؟اگرکودک بشتر از چند ماه التهاب مزمن لوزه سوم داشته باشد و با دارو درمان موصر و کامل صورت نگيرد تغييرات خاصي در ظاهر کودک ايجاد مي شود. در درازمدت قیافه این کودکان طوری تغییر میکند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه سومی یا آدنوئید فیس میگویند.اين تغييرات شامل:
دهان این کودکان همیشه باز است زيرا دماغ کودک مسدود است و کودک به ناچار از دهان نفس مي کشد
لب بالايي کودک برجسته مي شود و به سمت بالا برگشته و موجب نمایان شدن دندانهای جلویی آنها میشود.
گاهی کبودی زیر چشم دیده می شود.
انسداد شيپور استاش سبب عفونت مکرر گوش ميشود و ترشحات چرکي و قهوه ايي به طور مداوم از کانال گوش خارج مي شود.
کودکان با ساده ترين سرما خوردگي دچار عفونتهای مکرر بینی، سینوسها مي شوند.
به علت فشار لوزه بر فک ها دندانهاي کودک از فرم طبيعي خود خارج مي شوند.
گلو پشت گردن کودک به علت التهاب غدد لنفاوي بزرگ و سفت مي شود.
بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد.
فک بالای این کودکان به علت فشار لوزه ها دراز و کشیده میشود
در اين کودکان دندانهاي رديف بالا و پايين نمي تواند جفت شود. ازاينرو در بزرگسالي نياز شديد به ارتودنسي پيدا مي کنند.
به علت کاهش اشتها بشدت لاغر و ضعيف مي شوند.
چون تنفس اين کودکان از طريق دماغ نيست ميزان اکسيژن کمي به مغز مي رسد و سبب مي شود هوش مغزي آنها که به اصطلاح اي کيو گفته مي شود کاهش يابد. اين امر مي تواند بشدت بر عملکر کودک در مدرسه تاثير بگذارد و سبب مي شود نمره درسي آنها ضعيف شود. همچنين تغييرات رفتاري همچون احساس منزوي بودن را شاهد هستيم
مساله دیگر اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است و در کلاس درس و حتي طول روز چرت مي زنند.
شب ادراري در اين کودکان بشدت زياد مي شود.
در مواقعي که لوزه بزرگ است نحوي خوابيدن کودک تغيير مي کند
درمان لوزه سوم
درمان هاي غير دارويي لوزه سوم: در وهله اول تلاش متخصص گوش و حلق و بيني و متخصص شنوايي حل مشکل کودک با دارو و تمريناتي است که در بالا به والدين توضيح داديم. اما اگر در طي 2 الي 3 درمان 2 هفته ايي مشکل کودک حل نشود لازم است عمل جراحي براي کودک در نظر گرفته شود.هدف از جراحي رساند هوا به گوش مياني و تخليه مايع/ عفونت در پشت پرده گوش است. ازاينرو دو روش براي جراحي وجود دارد:
روش يک برداشتن لوزه است. دراين روش لوزه ها برداشته مي شود و سپس بعد از 1 ماه و بعد از التيام زخم ها و کاهش التهاب فضاي حلق به مرور شيپور استاش باز مي شود و چرک و مايع پشت پرده گوش تخليه مي شود و هوا مي تواند وارد گوش مياني شود. در اين مرحله عمده مشکلات کودک برطرف مي شود.
روش دوم قرار دادن يک لوله در پرده گوش است. در اين روش يک لوله به اسم وي تي (VT) در درون پرده گوش قرار مي گيرد و از طريق آن چرک ها و مايع وارد کانال گوش تخليه مي شود و هوا مي تواند وارد گوش مياني شود.
والدین گرامی دقت داشته باشند در درمان دارویی و جراحی قبل و بعد از لوزه حتما ارزیابی شنوایی را انجام دهيد. هشدار: اگر مشکل عفونت گوش کودک شما به دلايل مختلف همچون ضعف سيستم ايمني و آلرژي شديد و حتي مشکلات ساختاري در گوش و حلق به مدت بيش تر از 2 ماه ادامه پيدا کند طبق قوانين پزشکي و شنوايي لازم است از سمعک استفاده شود. دليل استفاده از سمعک جلوگيري از مشکلاتي است که ميتواند در ماه هاي اول ابتلا به بيماري يا بعد ها خود را نشان دهد که عمده اين عوارض برگشت ناپذير هستند و اثرات شديدي بر مغز کودک ميگذارند. اين عوارض شامل
ايجاد لکنت در گفتار و زبان
کم شنوايي نوساني بشدت رشد گفتار و زبان کودک را متاثر مي کند و سبب تاخير گفتار مي شود
به علت شنوايي نوساني، مشکلات پردازشي در درک صدا ايجاد مي شود که اين مشکلات بعدها در سنين مدرسه بشدت کودک را در يادگيري مطالب درسي دچار مشکل مي کند و عمدتا غير قابل درمان هستند.